Przedawnienie odszkodowania. Przedawnienie roszczeń o odszkodowanie i zadośćuczynienie.
Jakie są terminy przedawnienia roszczeń o odszkodowanie z OC sprawcy? Czyli ile czasu mamy na zgłoszenie szkody w zakładzie ubezpieczeń.
W poniższym artykule chcielibyśmy Państwu zakreślić prawne aspekty przedawnienia roszczeń o odszkodowanie z OC sprawcy wypadku. Problematyka przedawnienia roszczeń w tej kwestii, do niedawna, budziła wiele kontrowersji, szczególnie w związku z nowelizacją kodeksu cywilnego, która miała miejsce w 2007 roku. W związku z tym, że każda sprawa jest inna radzimy zawsze zasięgnąć opinii naszego prawnika w konkretnym przypadku.
Większość przypadków, z którymi mamy do czynienia oraz związane z nimi roszczenia o odszkodowanie i zadośćuczynienie z OC sprawcy wypadku, wynikają z tzw. czynu niedozwolonego (deliktu) i w związku z tym zastosowanie będą miały w tym względzie przepisy art 442 oraz 819 kodeksu cywilnego.
Co do zasady, zgodnie z art. 442 §1 kodeksu cywilnego, roszczenia z ubezpieczenia OC sprawcy wypadku, przedawniają się z upływem lat trzech, od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednak termin na dochodzenie tego roszczenia nie może być dłuższy niż 10 lat od momentu zajścia szkody. Dniem rozpoczęcia biegu przedawnienia będzie więc dzień, w którym poszkodowany dowiedział się, kto jest sprawcą zdarzenia. Wyjątkiem od tej zasady są roszczenia osoby małoletniej, gdzie zgodnie z art. 442 §4 kodeksu cywilnego bieg przedawnienia nie może zakończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletności.
Kolejnym okresem przedawnienia roszczeń o odszkodowanie i zadośćuczynienie po wypadku będzie termin dwudziestoletni. Jeżeli szkoda na osobie wynika z przestępstwa (zbrodni bądź występku), roszczenie o naprawienie szkody zgodnie z 442 §2 kodeksu cywilnego przedawnia się z upływem lat 20 od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie oraz osobie obowiązanej do jej naprawienia. Do takich roszczeń zaliczać będziemy m.in. roszczenia z tytułu śmierci osoby bliskiej oraz szkód na osobie, w wyniku których za art 157 §2 kodeksu karnego czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia poszkodowanego w wypadku trwał dłużej niż 7 dni (np. każde złamanie, pobyt w szpitalu powyżej 7 dni).
Jak można więc zauważyć, dochodzenie roszczeń związanych z odszkodowaniem i zadośćuczynieniem, jest ograniczone czasowo i może być uzależnione od momentu dowiedzenia się o fakcie zdarzenia oraz osobie zobowiązanej do naprawienia szkody.
Wspomniane powyżej zasady przedawnienia tych roszczeń dotyczą sytuacji mających miejsce po dniu 20.08.2007 roku, czyli po nowelizacji przepisów kodeksu cywilnego. Odnośnie zdarzeń szkodowych powstałych przed wspomnianą datą, można stosować nowe przepisy ale tylko wówczas, gdy według dotychczasowych przepisów roszczenia takie nie były przedawnione. Należy w tym miejscu nadmienić, że wcześniej bez żadnych wyjątków przyjmowano, że przedawnienie z tytułu szkody wywołanej czynem zabronionym następuje po upływie 10 lat niezależnie od tego czy szkoda była spowodowana przestępstwem czy też nie.
Ważne jest więc w procesie dochodzenia roszczeń o odszkodowanie, aby ustalić, kiedy nastąpiło zdarzenie powodujące szkodę, kiedy uprawniony dowiedział się o zdarzeniu oraz kto jest odpowiedzialny za naprawienie szkody. W praktyce jednak najistotniejsze znaczenie ma to czy w sprawie nie nastąpiło przedawnienie, ponieważ pomimo istnienia roszczenia, które nigdy nie wygasa, dłużnik (towarzystwo ubezpieczeń) może podczas obrony swoich praw podnieść ten zarzut.
W sprawach o odszkodowanie lub zadośćuczynienie za doznaną krzywdę często wśród poszkodowanych zapada wątpliwości co do osoby, od której należy dochodzić swoich praw. Wiele osób obawia się sytuacji, w której sprawca wypadku jest członkiem najbliższej rodziny (a my byliśmy np. pasażerami) lub rościmy po śmierci pasażera wypadku, którego sprawcą był kierowca (np. rodzic, brat lub siostra). W związku z obowiązkiem zawarcia przez każdego posiadacza pojazdu ubezpieczenia OC, to zakład ubezpieczeń przejmuje na siebie ciężar rekompensaty szkód, powstałych w związku z ruchem tych pojazdów. Oznacza to z reguły brak obciążenia finansowego dla sprawcy szkody.
Przerwanie biegu terminu przedawnienia
Bieg terminu przedawnienia roszczeń o odszkodowanie lub zadośćuczynienie z OC sprawcy wypadku, można przerwać na zasadach ogólnych ujętych w art. 123 kodeksu cywilnego (np. przez każdą czynność przed sądem) lub zgodnie z dyspozycją art. 819 §4 kodeksu cywilnego, według której bieg przedawnienia roszczeń o świadczenie do ubezpieczyciela przerywa się także przez zgłoszenie ubezpieczycielowi tego roszczenia lub przez zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem. Bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia, w którym zgłaszający roszczenie lub zdarzenie otrzymał na piśmie oświadczenie ubezpieczyciela o przyznaniu bądź odmowie wypłaty odszkodowania.
W jaki sposób zgłosić szkodę w towarzystwie ubezpieczeń?
Ustawodawca nie określił ogólnej reguły, ani wzoru zgłaszania tego rodzaju roszczeń do towarzystw ubezpieczeniowych natomiast zgodnie z art. 6 kodeksu cywilnego, ciężar udowodnienia faktu (w tym przypadku zgłoszenie roszczenia) spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Najlepszym więc rozwiązaniem jest skierować takie roszczenie na piśmie, wysyłając je listem poleconym na adres główny siedziby danego towarzystwa ubezpieczeń.