Urządzenia przesyłowe, to urządzenia służące przedsiębiorcy przesyłowemu do prowadzenia działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 49 k.c. Urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeśli wchodzą w skład przedsiębiorstwa.

Osoba która poniosła koszty budowy urządzeń, o których mowa powyżej i jest ich właścicielem, może żądać, aby przedsiębiorca, który przyłączył urządzenia do swojej sieci, nabył ich własność za odpowiednim wynagrodzeniem, chyba, że strony postanowiły inaczej.

Tym samym posadowienie słupa energetycznego lub wkopanie rury gazowej na czyjejś nieruchomości, najczęściej polu uprawnym czy też łące, prowadzić może do ustanowienia instytucji służebności przesyłu. Regulacja kodeksowa służebności, zawarta została w art. 305¹ i następnych przepisach kodeksu cywilnego. Służebność przesyłu polega na obciążeniu nieruchomości (np.: pola, łąki, budynku) poprzez posadowienie na niej urządzenia technicznego służącego do doprowadzania gazu, pary wodnej, energii elektrycznej czy też płynów.

W praktyce najczęstszą sytuacja będą posadowione na czyjejś działce, bądź polu słupy energetyczne. Skuteczność roszczeń związanych z przebiegiem na nieruchomości urządzeń przesyłowych, uzależniona jest od tego czy zostanie wykazane bezprawne postawienie linii energetycznych, rur czy też kabli przez określoną nieruchomość. Określenie czy zakład energetyczny korzysta bezumownie z części danej nieruchomości, możliwe jest przez sprawdzenie w dziale III księgi wieczystej tego, czy wcześniej nie została ustanowiona służebność przesyłu. Jeśli brakuje takiej informacji w księdze wieczystej, należy zażądać od przedsiębiorcy, do którego należą linie energetyczne o wskazanie podstawy na jakiej te urządzenia posadowił.

Ustanowienie służebności przesyłu następuje na podstawie umowy z przedsiębiorcą, orzeczenia sądu, ugody sądowej bądź decyzji administracyjnej, istnieje też możliwość zasiedzenia tej służebności. Cechami charakterystycznymi służebności przesyłu jest zbywalność, z reguły odpłatność oraz wymóg oznaczenia tejże służebności. Z punktu widzenia roszczeń majątkowych, znaczenie ma kwestia związana z odpłatnością za posadowienie na cudzej działce słupa energetycznego, rur czy też kabli.

Zgodnie z art. 305²§1 i 2 k.c. jeśli przedsiębiorca bądź właściciel nieruchomości odmawiają zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do właściwego korzystania z urządzeń (przesyłowych), można żądać ustanowienia służebności za odpowiednim wynagrodzeniem.

Jak wskazał SN w postanowieniu z dnia 20 września 2012 roku IV CSK 56/12 „Wynagrodzenie należne na podstawie art. 305²§2 k.c. powinno uwzględniać cały uszczerbek będący następstwem ustanowienia służebności przesyłu, w tym także zmniejszenie jej wartości (…)”.

Wynagrodzenie

Praktycznie większość sporów właścicieli nieruchomości z przedsiębiorcami przesyłowymi, znajduje finał w sądach powszechnych. Wiąże się to z tym, że przedsiębiorcy przesyłowi bardzo często kwestionują zasadność bądź też wysokość roszczeń właścicieli nieruchomości. Wynagrodzenie jest jedynie pewną ustaloną sumą, przyznaną za korzystanie z urządzeń przesyłowych, a dodatkowo także zapłatą za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

Wysokość zasądzanych wynagrodzeń jest różna i zależy od wielu czynników. Po pierwsze sądy badają za pośrednictwem biegłego sądowego zakres naruszenia nieruchomości, a także dokonują oględzin przebiegu linii.

W tym miejscu należy wskazać, że wynagrodzenie za posadowione na nieruchomości urządzenia przesyłowe, nie jest w sensie cywilistycznym odszkodowaniem. Jak wskazał SN w uchwale z 10 lipca 1984 roku, III CZP 20/84, roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy nie ma charakteru odszkodowawczego, ponieważ jego wysokość nie zależy od tego czy właściciel nieruchomości poniósł jakikolwiek uszczerbek. O wysokości świadczenia decyduje rynkowa wartość tego co właściciel musiałby zapłacić za korzystanie z danego rodzaju rzeczy przez czas trwania tego władztwa, gdyby nie było poparte żadnym tytułem prawnym. Z uwagi na trwałość ograniczenia korzystania z nieruchomości spowodowaną istnieniem urządzeń przesyłowych, wynagrodzenie z reguły przyznane będzie w postaci czynszu w corocznych okresach.

Dodatkowo właściciel nieruchomości obciążonej służebnością ma prawo do tzw. roszczeń uzupełniających, czyli opartych o art. 224 i 225 k.c. możliwości żądania zwrotu kosztów, jakie służyć mają na pokrycie strat powstałych w okresie, kiedy właściciel pozbawiony był władztwa nad swoją rzeczą. Roszczeniem uzupełniającym będzie uprawnienie do żądania zapłaty określonej wartości pieniężnej za bezumowne korzystanie z rzeczy. Wysokość tego świadczenia, obliczona będzie zazwyczaj na podstawie stawek czynszu za dzierżawę gruntu o podobnej charakterystyce i w podobnej okolicy, w której znajdują się obciążone działki.

Tym samym reasumując, można wskazać, że na wysokość świadczeń związanych ze służebnością przesyłu, wpływ ma:

• rodzaj, powierzchnia, przeznaczenie zajętej nieruchomości ( bardziej „dolegliwe” jest zajęcie uprawnego pola uprawnego lub działki budowlanej niż łąki);
• rodzaj urządzeń przesyłowych;
• rzeczywiste ograniczenie możliwości podejmowanie inwestycji na zajętej nieruchomości;
• obniżenie wartości gruntu zajętego.

Okres za jaki można domagać się zapłaty świadczenia za posadowienie urządzeń przesyłowych jest okres 10 lat zgodnie z art. 118 k.c.

Natomiast okres przedawnienia roszczeń z tytułu służebności przesyłu jest uzależniony od wielu czynników. Przyjmuje się zwyczajowo maksymalny termin 30 lat od umieszczenia urządzeń przesyłowych na działce, w związku z zasiedzeniem, aczkolwiek zdarzają się przypadki, że ten termin może być nawet dłuższy.

Tagi: Odszkodowanie za słupy elektryczne na działce, odszkodowanie za słup na działce, odszkodowanie za słupy TPSA, służebność przesyłu, odszkodowanie Orange, odszkodowanie za rury gazowe, pomoc w uzyskaniu wysokiego odszkodowania, adwokat, odszkodowanie, kancelaria, Rzeszów