Wypadki samochodowe oraz związane z tymi zdarzeniami roszczenia należą do najbardziej powszechnych zdarzeń losowych, z którymi wiąże się wypłata odszkodowań. Stosownie do art. 436§2 k.c. w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody wymienione w kodeksie osoby mogą żądać naprawienia wzajemnie poniesionych szkód tylko na zasadach ogólnych. W nawiązaniu do art. 415 k.c. gdzie przepis wskazuje, że kto z winy swojej wyrządził komuś szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Stosownie do przepisów Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. nr 124, poz. 1152 z późn. zm.) obowiązanym do naprawienia szkody jest Towarzystwo Ubezpieczeniowe sprawcy zdarzenia. Ponadto sam obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia OC związany jest zasadniczo z rejestracją pojazdu i nie jest ku temu potrzebna oddzielna czynność prawna.

W przypadku zajścia zdarzenia drogowego zwanego potocznie wypadkiem, możliwe jest dochodzenie trzech rodzajów roszczeń rekompensujących poniesioną szkodę:

1) odszkodowania za szkodę majątkową w tym odszkodowanie za szkodę majątkową na osobie;

2) zadośćuczynienie za doznaną krzywdę;

3) renta za całkowitą lub częściową utratę zdolności do pracy zarobkowej, za zwiększone potrzeby oraz zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość.

• Szkoda majątkowa

Szkodę majątkową zgodnie z polską nauką cywilistyczną tworzą dwa elementy – lucrum cessans i damnum emergens, czyli utracone korzyści i rzeczywista strata. Oceniając rzeczywistą stratę, należy poddać pod analizę wszelkie koszta jakie zostały poniesione bezpośrednio lub też pośrednio w związku z zaistniałą szkodą. Tak więc w przypadku wypadku samochodowego będą nimi w szczególności:

• zwrot kosztów naprawy samochodu albo też zwrot wartości całego pojazdu, jeśli nie nadaje się do naprawy (szkoda całkowita);
• zwrotu kosztów transportu samochodu z miejsca zdarzenia;
• zwrotu kosztów utraconych w wypadku przedmiotów majątkowych;
• zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego;
• innych kosztów w tym utraconego w dniu wypadku zarobku.

Na potrzeby skutecznego dowodzenia w postępowaniu sądowym, poszkodowany winien pozbierać wszelką dokumentację, faktury, rachunki oraz kosztorysy związane z poniesionymi kosztami powypadkowymi.

Dochodząc roszczenia o naprawienie szkody z tytułu utraconych korzyści niezbędnym jest wykazanie tego jakie poszkodowany korzyści majątkowe ( głównie wynagrodzenie za pracę ), mógłby osiągnąć gdyby nie zdarzenie komunikacyjne. Lucrum cessans powoduje konieczność zastosowania innej metody oceny szkody, aniżeli przy już doznanej stracie. Przy lucrum cessans operujemy z konieczności stanem hipotetycznym, określamy bowiem, jakie wartości majątkowe uzyskałby poszkodowany w przyszłości, gdyby nie doznał szkody na osobie. Tym samym pojęcie utraconych korzyści łączy się bezpośrednio z rodzajem szkody na osobie.

• Szkoda na osobie

• kosztów leczenia (leki, bandaże, plastry, stabilizatory ortopedyczne, maści, sprzęt medyczny, a także inne koszty związane z leczeniem np. koszty opieki, dojazdów do szpitala, czy wizyt lekarskich);
• kosztów rehabilitacji;
• kosztów zakupu lepszej żywności związane z koniecznością zdrowszego odżywiania się po wypadku np. przy uszkodzeniach układu pokarmowego;
• kosztów związanych z przystosowaniem zawodowym;
• kosztów dostosowania mieszkania w przypadku gdy ktoś został inwalidą;
• innych kosztów.

Jak wynika z art. 222 k.c. poszkodowany w wypadku może żądać wyłożenia z góry odpowiedniej sumy leczenia a także w wypadku gdyby stał się inwalidą także sumę potrzebną na koszty przygotowania do nowego zawodu. Stosownie do §2 tego artykułu jeśli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo do pracy zarobkowej albo zwiększyły się jego widoki powodzenia na przyszłość, może żądać od zobowiązanego odpowiedniej renty. Tym samym katalog roszczeń uprawnionego w przypadku szkody na osobie jest szeroki a możliwość z korzystania odpowiedniego środka zależy od sytuacji uprawnionego podmiotu.

• Szkoda na osobie – zadośćuczynienie

Zadośćuczynienie ma stanowić rekompensatę za doznaną krzywdę, czyli cierpienie psychiczne i fizyczne będące następstwem wypadku. Z praktycznego punktu widzenia kwoty z tytułu zadośćuczynienia powypadkowego może przewyższać zasądzoną kwotę odszkodowawczą za straty materialne. Przy ocenie stopnia doznanej krzywdy Sąd bierze pod uwagę utratę równowagi psychicznej po wypadku, stres, uraz i szok jakich doznała dana osoba. Poza tym jeśli zostanie wykazane, że na skutek wypadku nastąpiła trwała albo w dużych rozmiarach utrata równowagi emocjonalnej, sąd może zasądzić kwotę znacznie wyższą niż wynosi zasądzona kwota odszkodowania za straty materiale. Wysokość zasądzonej kwoty zadośćuczynienia nie jest jednak dobrowolna. Jak wskazał SN w wyroku z 27 lutego 2007 roku ( V CK 282/03) o rozmiarze należnego zadośćuczynienia pieniężnego powinien decydować w zasadzie rozmiar doznanej krzywdy: stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność i czas trwania, nieodwracalność następstw wypadku i inne podobne okoliczności. Niewymierny w pełni charakter tych okoliczności sprawia, że sąd przy ustalaniu rozmiaru krzywdy i tym samym wysokości zadośćuczynienia ma pewną swobodę. Ocena sądu w tym względzie powinna się opierać na całokształcie okoliczności sprawy, nie wyłączając takich czynników, jak np. wiek poszkodowanego i postawa sprawcy. Wiek poszkodowanego i postawa sprawcy mogą rzutować na rozmiar krzywdy: gdy poszkodowany jest osobą młodą lub następuje szczególne nasilenie winy sprawcy rozmiar krzywdy może być większy, niż gdy takie okoliczności nie występują.

• Renta

Zadośćuczynienie i odszkodowanie za wypadek samochodowy nie wyczerpują wszystkich roszczeń z tytułu odszkodowań komunikacyjnych. Poszkodowani w wypadkach komunikacyjnych mogą żądać renty w przypadku wystąpienia jednej z trzech podstaw:

• całkowitej lub częściowej utraty zdolności pracy zarobkowej;
• zwiększenia się potrzeb życiowych;
• zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość.

Te następstwa powinny mieć charakter trwały a każda z wymienionych okoliczności może być samodzielną przesłanką przyznania renty. Przy ustalaniu renty Sąd winien brać pod uwagę realną, praktyczną możliwość podjęcia pracy przez poszkodowanego. Renta zgodnie z art. 444§2 k.c. przysługująca poszkodowanemu który zachował częściowo zdolność do pracy, powinna odpowiadać różnicy pomiędzy zarobkami, jakie mógłby poszkodowany osiągnąć nie ulegając wypadkowi, a wynagrodzeniem jakie w konkretnych warunkach jest w stanie uzyskać przy wykorzystaniu swej uszczuplonej zdolności do pracy.

Tagi: Adwokat Rzeszów, wypadek Rzeszów, wypadek samochodowy, stłuczka, skręcenie kręgosłupa szyjnego, naprawa samochodu po wypadku, zaniżone odszkodowanie